Concilium Status Reip. ANGLICANE Serenissimo Principi FREDERICO, Hæredi Norwegia, Duci Slesvici, Holsatiæ, Starmatia, Ditmarsia, Comiti in Oldenburgh et Delmenhorst, Salutem. HENRICUS SCOBELL, Clericus Parlam. destiterit, (qui certe omni cum diligentia, nec non officiosa simul instantia, ut confecto negotio, compos voti dimitteretur, quotidiè nos efflagitavit,) verùm ex eo solùm accidit, quòd maxima quidem et gravissima reipub. negotia, quæque ad eam vehementer pertinere, aut agitarentur per hoc totum fere tempus, aut transigerentur. QUANQUAM sapientissimo Deo visum est rerum om- Qua de re dignitatem vestram illustriss. certiorem facinium moderatori clementissimo, præter illud onus quod endam esse censuimus, ut ne quis dilationem hanc secùs nobis cum majoribus nostris commune imposuit, ut pro interpretando, gravatim aut ægrè impetratum hoc esse libertate nostra contra tyrannos honestissima bella gere- existimet, quod à parlamento reipub. Angliæ libentisremus, iis nos etiam auspiciis eaque divina ope præ illissimè concessum est. Cujus nomine consignare hæc insigniter adjuvare, ut non solum civile bellum restrin- jussus est, guere, sed et causas ejus in futurum præcidere, nec non et hostium externorum inopinatos impetus propulsare valuerimus, eundem tamen supremi numinis in nos favorem ac benignitatem gratissimis quantum possumus animis agnoscentes, non ita rerum nostrarum successibus efferimur, ut non singularem potiùs Dei justitiam ac providentiam edocti, atque nosmet largiter experti, et bellum omne quantum licet aversemur, et pacem cum omnibus cupidissimè amplectamur. Quemadmodum igitur quæ amicitia quæque foederum jura nobis cum populis quibuscunque ac principibus antiqua intercessere, ea hactenùs cuiquam nec violavimus priores, nec violata voluimus, ita et celsitudo vestra, pro vetusta sua cum Anglis et à majoribus accepta amicitia, poterit certissima animi persuasione de nobis æqua omnia atque amica, et sibi et suis polliceri. Denique ut delata à celsitudine vestra nobis sua studia atque officia plurimi ut par est facimus, ita operam dabimus ut neque nostra ullo tempore vel sibi vel suis deesse sentiat: vestramque adeò celsitudinem omnipotentiæ numinique Dei omnipotentis quàm maximè commendatam cupimus. Datis in Alba Aula, die Julii, an. 1653. Parlamentum Reipub. ANGLIE Illustribus et Amplissimis Consulibus, Scultetis, Landam. et Senatoribus Cantonum Helvetia Evangelicorum, Tigurini, Bernensis, Glaronensis, Basileensis, Schaffusiensis, Abbatiscellani, nec non ejusdem Religionis Confœderatorum in Rhætia, Geneva, Sanctogalli, Multusii, et Bienna, Amicis nostris charissimis, Salutem. LITERAS vestras, illustres domini atque amici charissimi, Decembris 24, 1652, ad nos datas, accepimus, omni humanitate, benevolentia, studioque erga nos nostramque rempub. egregio refertas; quodque nobis semper majus et antiquius debet esse, charitatem fraternam et verè christianam spirantes. Deoque imprimis optimo maximo gratias agimus, qui vos totque vestras civitates nobilissimas, non tam illis montium claustris quàm insita vestra fortitudine, pietate, et prudentissima æquissimaque rerum civilium administratione, mutua denique fœderum fide circumvallatas atque munitas, firmissimum universis orthodoxis præsidium illis in locis excitavit atque constituit: vos deinde, qui per omnem Subscripsit et consilii sigillum imprimendum curavit, Europam primi fere mortalium post invectas ab Aqui Concilii Præses. Comiti OLDENBURGICO. Illustrissime Domine, PARLAMENTUM reipub. Angliæ plurimam salutem ab amplitudine vestra officiosissimè atque humanissimè sibi dictam, per Hermannum Mylium, jurisconsultum deputatum et consiliarium vestrum accepit: qui et fausta omnia parlamento reique Anglica, vestro nomine precatus est, et hujus reipub. amicitiam ut vobis sarta tecta permaneret simul expetivit: literas etiam liberi commeatus, quibus vestræ ditionis populus eò tutiùs negotiaretur, navigaret, et commercia exerceret, nec non et nostra ad publicos foris ministros mandata uti amplitudini vestræ rebusque vestris, suis officiis atque consiliis opitularentur, idem à nobis petivit. Nos et petitis hisce libenter annuimus, et cùm amicitiam, tùm etiam literas illas expetitas, illaque ad ministros publicos mandata sub parlamenti sigillo concessimus. Et quanquam aliquot jam menses abierunt, ex quo vester publicus minister ad nos primum accessit, ea tamen dilatio neque ex eo orta est, quo nos petitioni, amplitudinis vestræ nomine factæ, assentiri gravaremur, neque quo vester deputatus nos assiduè sollicitare ullo tempore lone barbarorum regum tyrannidos, Deo vestram virtutem prosperante, libertatem vobis peperistis, partam haud minore prudentia ac moderatione, tot per annos illibatam conservastis; de nobis nostraque libertate nuper vindicata tàm præclarè sentire, tamque sinceros evangelii cultores de nostro in orthodoxam fidem amore ac studio, tam constantèr persuaderi, id quidem longè nobis gratissimum est. Quod autem ad pacem nos piè sanè et affectu, ut nobis est persuasissimum, verè christiano adhortamini, permagnum certè pondus apud nos ea adhortatio habere debet; cum propter ipsam rem, quam suadetis, maximè expetendam, tùm propter summam etiam authoritatem, quæ vobis præ cæteris hac in parte meritò tribuenda est, qui inter maximos circumquaque bellorum tumultus, et ipsi summam pacem domi forisque tamdiu colitis, et aliis omnibus pacis colendæ simul hortatores et exemplum optimum extitistis; cùm id denique suadeatis, quod nos dedita opera, idque haud semel, non tam nostris rationibus, quàm universæ rei evangelica prospicientes, per legatos aliosque publicos ministros petivimus, amicitiam nimirùm et arctissimum fœdus cum fœderatus Belgarum provinciis feriendum. Verùm illi (sive illa perpetuò nobis infesta, regiis addicta partibus, tyrannidis et ipsa apud suos affectatæ comperta Arausiana factio potiùs dicenda est) quo pacto legatos nostros, non de pace, sed de fraterna amicitia ac fœdere arctissimo venientes acceperint, quas postea belli causas præbuerint, ut nos, inter ipsa legatorum suorum de fœdere colloquia, instructa classe nihil tale cogitantes, in ipsis navium stationibus nostris, ultrò lacesserint, ex illo à nobis ea de re publicè scripto, et nunc unà cum hisce literis ad vos misso, abundè intelligetis. Nos autem in id sedulò incumbimus, Deo benè juvante, quamvis re hactenùs tàm prosperè gesta, ut neque nostris quicquam viribus aut copiis tribuamus, sed uni omnia Deo, neque successibus insolentèr efferamur: eundemque animum retinemus conficiendæ justæ atque honestæ pacis omnes occasiones amplecti paratissimum. Vos interim, illustres ac præstantissimi domini, quibus pium atque præclarum hoc studium est, solo evangelico amore impulsis, fratres inter se certantes componere atque conciliare, et omni apud homines laude digni, cœlestis illius pacificorum præmii apud Deum haud dubiè compotes futuri, cujus summæ benignitati atque gratiæ vos vestrosque omnes ex animo commendatos volumus, si qua in re vobis usui esse possumus, ad omnia cum amicorum tùm fratrum officia promptissimi. Datis Westmonasterio, die Octobris, an. Dom. 1653. Subscripsit et parlamenti sigillum imprimendum curavit Prolocutor parlamenti reipub. Angliæ. Legato HISPANICO. Illustrissime Domine, CUM graves ad nos allatæ essent querela Philippi Noelli, Joannis Godalli, et societatis mercatorum in Anglia Foyensium, navem quandam suam Annam Foyensem dictam, navem Anglicam à sese instructam, suis mercibus onustam, cum domum suam ad portum Foyensem cursum teneret, circa festum Michaelis Archangeli, à nave quadam presidiaria Ostendensi, cui præfuit Erasmus Bruerus, oppressam injustè et sine causa captam fuisse, inque ea nautas indignè et barbarè tractatos, consilium status ea de re ad Marchionem Ledæ scripsit, (quarum literarum exemplar amplitudini vestræ unà cum his mittimus) expectabatque ab eo sine mora mandatum iri, ut ex jure et æquo ista in re quam primum ageretur. Verùm cum denuò prædictus Noellus unà cum illa societate graviter queratur, quamvis literæ nostræ Marchioni redditæ fuerint, et mercatores illi ab eo tempore se Brugas ad maritimarum causarum curiam contulerint, ibique jus suum suæque causæ veritatem probaverint, justitiam tamen sibi denegari, tamque iniquè secum agi, ut quamvis per tres ampliùs menses cognitioni matura res fuerit, tamen ab illa curia se impetrare non posse ut sententiam tandem ferat; quin navis eorum et bona nihilo minus retineantur, seque per hanc moram in persequendo jure suo magnos sumptus fecisse. Non ignorat amplitudo vestra et juri gentium et commercii et amicitiæ, quæ inter Anglos et Flandros est, contrarium esse, ut navis aliqua Ostendensis navem aliquam Anglicam caperet, si quidem mercibus Anglicis onusta Angliam petat; quæque ab illo præfecto in nautas Anglicos inhumaniter ac barbarè commissa sunt pœnam gravem mereri. Concilium | itaque hanc rem amplitudini vestræ commendat, petitque ut de ea in Flandriam scribere velitis, eamque operam primo quoque tempore dare, ut ne hoc negotium diutiùs extrahatur, sed uti ea justitia fiat, ut prædicta navis et bona, unà cum damnis, sumptibus et fœnore quæ Angli isti propter illam injustam interceptionem sustinuerunt, authoritate curiæ maritimæ Brugensis, aut alio modo bono iis reddantur, utque curetur nequa ejusmodi interceptio deinceps fiat, quin amicitia quæ nostris hominibus cum Flandris intercedit sine ulla violatione conservetur. Obsignatum nomine et jussu concilii status parlamenti authoritate constituti. Marchioni LEDE. Illustrissime Domine, GRAVES ad nos allatæ sunt querelæ, à Philippo Noëllo, et Joanni Godallo, et societate mercatorum Foyensium, de nave quadam sua, cui nomen Anna Foyensis, quæ cum esset navis Anglica, ab illis instructa, et ipsorum solummodo mercibus onusta, circiter festum Michaelis Archangeli ad portum suum renavigans, à nave præsidaria quæ ad Ostendam pertinebat, cujus erat præfectus Erasmus Bruerus, de improviso capta fuit. Nuntiatum porrò est, Ostendenses, cum in sua potestate navis esset, nautas omnes nimis inhumaniter tractasse, accenso fune digitis admoto, et navis magistrum undis immersisse, atque pœne suffocasse, ut minimè veram ab ipso confessionem extorquerent, de navi atque mercimoniis illis, quasi Gallorum essent. Quod tametsi magister ille cæterique socii navis firmiter pernegabant, Ostendenses tamen, et navim et mercedes in portum suum abduxerunt. Hæc in curia navali Angliæ, inquisitione facta, testibusque adhibitis, vera esse apparuere, ut ex autographis testimoniorum quæ cum his literis simul misimus manifesto liquebit. Cum itaque illa navis, Anna Foyensis dicta, atque mercimonia omnia peculiariter verè ac propriè ad Anglos pertineant, adeo ut nulla causa appareat cur Ostendenses vel illam vel ea vi caperent, multò minùs auferrent navis magistrum, aut societatem tam durè tractarent; cumque secundùm leges nationum atque amicitiam inter Anglos Flandrosque, navim illam atque mercimonia reddi oporteat, magnoperè petimus ab excellentia vestra, ut jus suum Anglicani maturè obtineant, atque illis satisfiat qui damnum acceperunt, utque commercium, et amicitia quæ inter Anglos Flandrosque est, diù atque firmitèr conservetur. Legato HISPANICO. PARLAMENTUM reipublicæ Angliæ cum intelligat, plurimos ex populo in hac urbe tàm excellentiæ vestræ, quàm aliorum legatorum et ministrorum ab exteris regionibus publicorum his versantium domos missæ audiendæ causa frequentare, concilio status mandavit, uti excellentiæ vestræ significaret, cùm hoc gentis hujus legibus damnatum, ac in hac nostra republica mali admodum exempli sit, offensionisque plenum, censere se, sui planè officii esse, ne quid tale dehine fiat providere; cœtusque ejusmodi in futurum prorsùs interdicere. Qua de re excellentiam vestram admonitam nunc esse cupimus, ut ne quem ex populo hujus reipublicæ missæ audiendæ causa suam in domum posthac velit admittere. Et quemadmodum parlamentum diligenter curabit, ut legati jus et privilegia quæque vestræ excellentiæ inviolata serventur, ita hoc sibi persuasissimum habet, excellentiam vestram, quamdiu hìc commoratur, leges hujus reipub. per se suosve nolle ullo modo violatas. Summarium damnorum aliquot particularium quibus etiam à Belgica Orientalis India Societate affecti sumus. 1. PROPTER damna quæ per eos fecimus qui Bantamum obsederunt, unde factum est ut per sex annos continuos eo commercio exclusi simus, et consequenter occasione sexcenties mille regios in coëmendo pipere locandi pro rata nostra portione, quo multas naves nostras in reditu onerare potuissemus, quo onere cum carerent passim per Indiæ littora cariem traxere: interea sors nostra apud Indos quæ vel pecuniæ s. d. vel bonorum erat stipendio nautico commeatu alioque apparatu imminuta et exhausta est, adeo ut prædictæ jacturæ haud minoris æstimari queant vicies centies et quater millenis regiis, id est nostræ monetæ Summarium damnorum singulorum et haud fictorum quibus Societas Anglicana multis Orientalis India locis à Belgica Societate affecta est. 1. DAMNA illa sedecim articulis comprehensa et pridem exhibita, quorum summa est 298555 regiorum & quæ est 2. De Pularonis insulæ fructibus satisfactionem dari postulamus ab anno 1622, ad hoc usque tempus, ducenties millenum regiorum præter dispendium futurum donec jus ditionis in illam insulam nobis restituatur eo rerum statu in quo fuit cum erepta nobis est, prout fœdere sancitum erat: quod est nostræ monetæ 3. Satisfactionem postulamus de omnibus illis mercimoniis cibariis et apparatibus, qui ab agentibus societatis. Belgiæ apud Indos ablati sunt, aut iis traditi, aut ulli ex eorum navibus eo cursum tenentibus aut inde redeuntibus, quorum summa est 80635 regio rum: nostræ monetæ 4. Satisfactionem postulamus ob portoria mercium Belgicarum quæ in Perside aut navibus impositæ sunt, aut in terram expositæ ab anno 1624, prout nobis à rege Persarum concessum erat, quæ minoris æstimare non possumus quam octogies millenis regiis 5. Satisfactionem postulamus ob quatuor ædes malitiosissimè et iniquissimè Joccatræ incensas, unà cum mercium apothecis repositoriis et apparatibus, cui rei prætor illic Belgicus occasionem dedit, de quibus omnibus ex eo ipso loco certiores postea facti sumus quam priores querelas exhibueramus; cujus damni summa est ducenties millenum regiorum 6. Satisfactionem postulamus ob 32899 libras piperis ex nave Endimione vi ablatas anno 1649, cujus damni summa est 1. 74638 15 0 600000 0 0 2. Plura etiam propter damna ex amissa parte nostra debita fructuum in insulis Moluccis, Banda et Amboyna, ex quo tempore per cædem nostrorum ibi factam pulsi inde sumus ad usque illud tempus quo de jactura hac atque 50000 0 0 dispendio nobis satisfiat, quod spatium temporis ab anno 1622, ad hunc annum præsentem 1650, pro reditu anno 25000 librarum, annis 28, summam conficit 3. Reparationem insuper postulamus centies et bis millenum nongentorum quinquaginta novem regiorum Surattæ, à populo Mogulli nobis abla20158 0 0 torum, quos Belgae eum in modum tutati sunt, ut neque ex pecuniis neque ex bonis ejus populi quæ in ipsorum juncis seu navibus erant damna nostra resarcire possemus, quod quidem perficere et conati sumus et in manu nostra situm erat, nisi eos Belgæ ini 20000 0 0 quissimè defendissent, quæ pecunia amissa ad impensas faciendas jamdudum in Europa triplum peperisset: quod nos æstimamus 4. Ob portoria Persidis quorum dimidia pars ab rege Persarum Anglis concessa est anno 1624, quæ usque ad annum 1629 supputata æstimatur octies millenis regiis, quemadmodum prius exponitur qua ratione subducta 50000 0 0 quatuor mille librarum in annos singulos præbere tenentur ab anno 1629, à quo unus et viginti anni sunt, atque indè summa conficietur Ab altero summario 700000 0 0 77020 0 0 6000 0 0 84000 0 0 220796 15 0 LITERÆ OLIVERII PROTECTORIS NOMINE SCRIPTE. Comiti OLDENBURGICO. Illustrissime Domine; PER literas vestras Januarii die vigesimo 1654 datas, certior sum factus, nobilem virum Fridericum Matthiam Wolisogum secretarium vestrum, et Christophorum Griphiandrum, cum certis mandatis ab illustrissima dignitate vestra in Angliam missos fuisse. Qui cùm ad nos accessissent, et susceptam Anglicanæ reipublicæ administrationem nobis vestro nomine gratulati sunt; et uti vos vestraque ditio in hanc pacem, quam cum fœderatis Belgii ordinibus proxime fecimus, assumeremini: ut denique salvam-guardiam illam quam vulgo vocant, à parlamento nuper vobis concessam, nostra nunc authoritate confirmaremus, petiverunt: ob istam itaque gratulationem tam amicam maximas, ut æquum est, gratias agimus: et illa duo postulata libenter concessimus; nulli etiam occasioni in posterum defuturi, quæ studium in vos nostrum poterit ullo tempore declarare. Idque ex supradictis oratoribus vestris pleniùs vos arbitror intellecturos; quorum fides, ac diligentia, in hoc vestro apud nos negotio præclarè constitit. Quod reliquum est, vobis, rebusque vestris felicitatem, atque ex voto pacem omnem exopto. Westmonasterio, Jun. 27, 1654. Illustrissimæ dignitatis vestræ studiosissimus, Comiti OLDENBURGICO. Illustrissime Domine; LITERAS vestras Maii secundo die Oldenburgo datas accepi haud uno nomine gratissimas; cùm quòd essent ipsa singulari erga me humanitate ac benevolentiâ refertæ; tum quòd illustrissimi Domini Comitis Antonii perdilecti filii vestri manu redditæ. Id quod eò magis honorificum mihi duco, ex quo illius virtutes tanta stirpe dignas, moresque eximios, studium denique in me egregium, non tam acceptum ab aliis, quàm re ipsâ cognitum atque perspectum, jam habeo. Neque dubium esse potest, quin eandem quoque suis domi spem faciat, fore se patris optimi præstantissimique simillimum; cujus præclara virtus atque prudentia perfecit, ut tota illa ditio Oldenburgica permultis ab annis, et summa pace frui, et pacis commoda percipere, inter sævissimos undique circumstrepentium bellorum tumultus, potuerit. Talem itaque amicitiam quidni ego quam plurimi facerem, quæ potest inimicitias omnium tam sapienter ac providè cavere? Pro munere denique illo magnifico est, Illustrissime Domine, quòd gratias habeo; pro jure est ac merito tuo, quòd ex animo sum Illustrissimæ dignitatis vestræ studiosissimus, OLIVERIUS, Angliæ, Scotia, Hiberniæ, &c. Protector. Westmonasterio, 29 Junii, 1654. Illustrissimo Domino ANTONIO GUNTHERO, Comiti in Oldenburgh, et Delmenhorst, Domino in Jehvern, et Kniphausen. OLIVERIUS Protector Reipub. Angliæ, Scotiæ, Hiberniæ, &c. Serenissimo Principi CAROLO GUSTAVO Succorum, Gothorum, Vandalorumque Regi, Magno Principi Finlandia, Duci Esthonia, Carelia, Bremæ, Verdæ, Stetini, Pomeraniæ, Cassubiæ et Vandalia, Principi Rugia, Domino Ingria, Wissmaria, necnon Comiti Palatino Rheni, Bavaria, Jul. Clivia et Montium Duci, &c. Salutem. Serenissime Rex; CUM Suecorum regnum per hosce dies summis populi studiis, omniumque ordinum suffragiis liberrimis, translatum ad vos esse, toto orbe terrarum percrebuerit, id maluisse majestatem vestram suis literis amicissimis, quàm vulgata fama nos intelligere, et summæ benevolentiæ erga nos vestræ, et honoris inter primos attributi, argumentum haud leve esse ducimus. Illam itaque vestris meritis egregiis accessionem dignitatis, præmiumque virtute tanta dignissimum, et sponte et jure vobis gratulamur: idque ut majestati vestræ, Suecorumque genti, reique toti christianæ, bonum atque faustum sit, quod et vobis maximè in votis est, junctis precibus Deum oramus. Quòd autem fœderis inter hanc rempublicam Sueciæque regnum recens icti conservationem majestas vestra, quod ad se attinet integerrimam, usque eò curæ sibi fore confirmat, ut quæ nunc intercedit amicitia, non permanere solum, sed, si id fieri potest, augescere etiam indies possit, id vel in dubium vocare nefas esse, tua tanti principis fide interposita, cujus eximia virtus non solum in peregrina terra reguum tibi hæreditarium peperit, sed tantum etiam Illustrissimo Domino LUDOVICO MENDEZIO DE HARO. QUOD accepi ex literis suis, illustrissime Domine, constitutum ac nominatum jam esse ab serenissimo Hispaniarum rege legatum, qui de suscepta à me Anglicana republica gratulatum huc primo quoque tempore veniret; cùm est meritò per se gratum, tùm tu id, qui ex te imprimis hoc me cognoscere voluisti, ut esset mihi aliquanto gratius atque jucundius, singulari tuo studio atque officii celeritate effecisti. Sic enim diligi atque ejusmodi peperisse infœlix bellum: ut nunc arma Sue- Civitatis Bremensis. probari me abs te, qui virtute tua atque prudentia tan- Magnificis amplissimisque Consulibus ac Senatoribus tam apud regem tuum authoritatem tibi conciliasti, ut vel maximis illius regni negotiis par animo præsis, haud minori profectò mihi voluptati debet esse, quàm judicium præstantissimi viri ornamento mihi intelligo fore. De meo autem in serenissimum Hispaniarum regem propenso animo, et ad amicitiam cum isto regno conservandam, atque etiam indies exaugendam, promptissimo, et huic qui nunc adest legato satisfecisse me spero, et alteri, cùm advenerit, cumulatè satisfacturum. De cætero, illustrissime Domine, qua nunc flores apud regem tuum dignitate ac gratia, eam tibi perpetuam exopto; quasque res geris bono publico et administras, volo tibi prosperè feliciterque evenire. Amplitudinis tuæ illustrissimæ studiosissimus, Alba Aula, Septembris die, 1654. Serenissimo Principi CAROLO GUSTAVO ADOLPHO, Sue corum, Gothorum, Vandalorumque Regi, &c. CUM de voluntate vestræ majestatis in me singulari ex vestris sim nuper literis persuasus, quibus et ipse pari studio rescripserim, videor mihi ex ratione prorsus amicitiæ nostræ deinceps facturus, si quemadmodum quæ grata acciderint ad lætitiam mutuam communicem, ita quæ contraria, de iis vobis tanquam amicissimis, animi mei sensum doloremque aperiam. De me equidem sic existimo, eo me in loco reipub. jam esse constitutum, ut communi Protestantium paci imprimis, et quantum in me est, consulere debeam. Quo gravius necesse est feram quæ de Bremensium et Suecorum præliis mutuisque cladibus ad nos perferuntur. Illud primum doleo, amicos utrosque nostros tam atrociter, tamque Protestantium rationibus periculosè, inter se decertare; pacem deinde illam monasteriensem, quæ reformatis omnibus summo præsidio credebatur fore, Ex literis vestris per oratorem vestrum Henricum Oldenburgum ad nos datis, coortum civitati vestræ cum vicino potentissimo dissidium, quasque exinde ad angustias redacti sitis, eò majore cum molestia ac dolore intelligo, quo magis Bremensem civitatem, præter cæteras orthodoxa religione præstantem, diligo atque amplector; neque in votis quicquam habeo antiquius, quàm ut universum Protestantium nomen fraterno consensu atque concordia in unum tandem coalescat. Lætari interim communem reformatorum hostem hisce nostris contentionibus, et ferocius passim instare, certissimum est. Ipsa autem controversia, cum decisionis nostræ non sit quæ vos jam nunc exercet, Deum itaque oro ut quæ cœptæ sunt induciæ possint fœlicem exitum sortiri. Equidem quod petistis, ad Suecorum regem ea de re scripsi suasor pacis atque concordiæ, Deo nimirum imprimis gratæ, meamque operam ut in re tam pia libens detuli, vos uti æquum animum, neque ab ullis pacis conditionibus, honestis quidem illis, abhorrentem suadeo geratis; vestramque civitatem divinæ tutelæ ac providentia commendo. Alba Aula, Oct. Amplitudinis vestræ studiosissimus, 26, 1654. OLIVERIUS Prot. Reipub. Angliæ, &c. OLIVERIUS Protector Reip. Angliæ Illustrissimo PERSPECTUS ex literis tuis ad me datis religionis amor tuus, et in ecclesias reformatas pietas eximia, studiumque singulare, in ista præsertim generis nobilitate ac splendore, eoque sub regno in quo deficientibus ab orthodoxa fide tot sunt nobilissimis quibusque spes uberes propositæ, tot firmioribus incommoda subeunda, permagno me planè gaudio ac voluptate affecit. Nec minus gratum erat placuisse me tibi eo ipso religionis |