Page images
PDF
EPUB

W

Indos, Mauros, Ethiopes, reliquasque barbaras gentes, dociles animi, benignæ indoles, felicia ingenia, apud Christianos aliosque populos moraliores contraria dispositione præditæ animæ nascuntur? Qualia problemata ex præexistentiæ hypothese difficulter, ex naturæ lege ordinaria, ejusque pluriformibus circumstantiis multo facilius solvuntur.

-popís xaì cippooúvns ràs xapdías hμŵv (i. e. viven- | bustis corporibus donantur? Unde apud tium.) Melius non exclamasset Job, Vitam et misericordiam tribuisti mihi. Tacuisset David, Manus tuæ finxerunt, et præparaverunt me. Immeritis laudibus tot hymni personant; in ludibrium abiit conformati hominis solennis historia, illudit nobis hæc mundi concinna fabrica, magnificus apparatus; custodia est, non theatrum libertatis. Neque denique ibi vita communicata tam Creatoris beneficentiam suspicere est, quam Vindicis severitatem perhorrescere.

Quibus, octavo, subjungo illa Epiphanii contra Origenem disputantis, "Si hoc verum est, ubi est fides nostra? ubi præconium resurrectionis ? ubi apostolica doctrina,quæ in ecclesiis Christi hucusque perdurat? ubi illa benedictio ad Adam et ad semen ejus, et ad Noe et ad filios ejus, Crescite et multiplicamini, et replete terram? Jam enim non erit benedictio, sed maledictio, juxta Origenem, qui angelos vertit in animas, et de sublimi fastigio dignitatis facit ad inferiora descendere; quasi Deus non possit animas per benedictionem dare, nisi angeli peccaverint, et tot in cœlo sint ruinæ, quæ in terra nativitates."

Nono, Justitiæ convenit, ut delictorum, ob quæ sontes plectuntur, non aboleatur memoria; cum ut ad qualemcunque resipiscentiam ex reatus conscientia et ponæ sensu perducantur, tum ut justitiæ ultricis majestatem agnoscerent, discerentque justitiam moniti, et non temnere divos:" quo spectat illud Tertulliani, "Evacuabitur ratio judicii, si merito. rum deerit sensus. Igitur cum olim peccatum esse non agnoscimus, cur pœnam inde infligi censeamus?"

66

Ultimo, Ex admissa præexistentia non minus inextricabiles difficultatum labyrinthi oriuntur. Cur enim Adami anima nunquam præextitit, Caini unum atque alterum annum, Pharaonis per aliquot se cula, Judæ anima sero in corporeum pistrinum conjecta est? et in universo aliquæ ad panos subeundas præcoces, aliæ tamdiu iminaturæ sunt? Cur sæpe, ut videtur, meliores animæ temperiem corporis languidam, dubiam, infirmam sortiuntur, longe pejores sanis, vegetis, ro

Act xvii. 25; xiv. 17. * Job x. 12; Ps. cxix. 73. y Vide Just in Tryph.

66

Tertio, Præexistentiam Platonici ex notionibus quibusdam deducunt, quas tanquam rudera præcedentis ruinæ, pristinæque scientiæ reliquias, etiamnum superstites volunt. Item ex humanæ mentis docilitate, quæ non tam prompte disciplinas arriperet, nisi quas prius calluisset ; quæcunque quæ interciderat memoria, ex mentis agitatione reviviscit: qui arguendi modus Ciceroni vehementer arrisit, Tuscul. quæst. I. "Habet autem (anima) primum memoriam, et eam infinitam, rerum innumerabilium, quam quidem Plato recordationem esse vult superioris vitæ : -nec fieri ullo modo posse, ut a pueris tot rerum atque tantarum insitas et quasi consignatas in animis notiones, quas ἐν. roius vocant, haberemus, nisi animus, antequam in corpus intravisset, in rerum cognitione viguisset." Libro de Senectute, c. 21. 'Magno est argumento homines scire pleraque antequam nati sint, quod jam pueri, quum artes difficiles discant, ita celeriter res innumerabiles arripiant, ut eas non tum primum accipere videantur, sed reminisci et recordari." Sed contra, nullas ejusmodi èrvotus animo inhærere verisimile est, quas mentis opera, sensus adminiculo, a recentis vitæ exordio non acquisivit. Axiomata enim, et prima veritatis principia, quæ perspicuitate sua communem assensum merentur, vel ex terminorum genuina significatione, vi sibi indita, protinus apprehendit, aut ex quotidiana observatione facile dignoscit; reliquas autem ex his pendulas conclusiones non temere, et ex idearum fortuito occursu, sed nativæ sagacitatis virtute elicit, per consequentiarum successivam seriem operoso progressu discurrendo: imo si præcesisse aliquem animæ statum supponamus, has ipsas notiones tum aut ei primitus impressas, aut ab intellectus naturali facultate excusas, vel a jugi experientia desumptas oportuit, ne oblivionum scilicet ac reminiscentiarum perpetuas reciprocationes fingendo

in infinitum regrediamur. Cum igitur cognitio omnis aliquando nova esse de buit, et animus præsens scientiæ omni, quam possidet, adipiscendæ par sit, neque aliter jam discit, quam in superiore statu didicisset; quidni hic opportune terminum figamus, neque in seculorum, quæ dudum affluxere, obscuras profunditates frustra nos immergamus? Cum sane illius, si qua est, elapsæ vitæ tam exilis, aut potius nulla est recordatio, ut merito canat Platonicæ sententiæ fautor ac interpres poëta,

-animæ, quibus altera fato

Corpora debentur, Lethæi ad fluminis undam Securos latices, et longa oblivia potant. Ultimo, Alios existendi modos destruendo, præexistentiam astruere conantur. Ideirco enim animas a Deo creatas infundi negant, quia puram, insontem, immaculatam, qualis e divina manu procederet, in corpus immundum et vitiosa labe contaminatum immitti, totque confestim morbis et miseriis ineluctabilibus nullo suo merito addici, nefas, atque divinæ justitiæ contrarium ducunt: ut et Deum ad actum creationis sublimem, liberum, peculiarem, adulterorum quocunque arbitrio, incestorumque temeraria libidine determinari, fore incongruum. Nec minoribus difficultatibus involutam animarum ex traduce propagationem arguunt; nam ex eo consequi aut animas a parentibus creari, aut si ab eorum substantia discerpantur. divisibiles esse, quorum illud idiomna Dei incommunicabile creaturæ adjudicat; hoc animarum dignitati, simplicique naturæ derogat. Sed quoniam contra præexistentiam satis prolixe disputavimus, neque e reliquis aliquem existendi modum propugnandum suscepimus, et auditorum patientiæ consultum volumus, sufficiat utcunque probatum dedisse, quod animæ humanæ corporibus non præex

istunt.

DE POTESTATE CLAVIUM.

MATT. xvi. 19.—Et dabo tibi claves regni cœlorum.

MODUS, quo Christus, ecclesiæ Rex, hanc ordinat atque regit, illi perquam affinis est,

quo Deus mundi Dominus ipsum moderatur. Mundum Deus partim immediato providentiæ suæ nutu temperat, partim intercedente delegatorum suorum, et quasi proregum visibilium (quos variis regni sui provinciis præfecit), opera curaque vicaria administrat. Horum (a Deo accepta authoritate simul ac imposito officio) partes sunt, sub Rege summo, in suo quemque districtu, secundum ab ipso præstitutas æqui bonique regulas, ipsius ita gubernare subditos, cum ut imprimis omnibus qua licet modis Dei promoveatur honos, tum ut proxime salus hominum procuretur; allaborantibus iis, ut et Deus ubique summa reverentia colatur, et homines vita secura, tranquilla, commoda perfruantur: quinetiam horum præfectorum unusquisque commissi sibi gregis utilitati speciatim ita prospicere debet, ut simul omnes aliquatenus universi generis humani commoda respiciant, cum reliquis hominibus pacem, amicitiam, innocuum beneficumque commercium fovendo, versusque cunctos, quibuscum eos rem habere contingit, humanitatis officia et æquitatis leges observando: illis porro Dei vicariis quæ committitur authoritas, omnimodam complectitur ad illos consequendos fines necessariam, vel utcunque requisitam potestatem, leges æquas et idoneas sanciendi, judicia exercendi, dispensandi præmia, pœnas infligendi, sic ut hisce subditi, juxta Dei voluntatem et ex divini juris vigore, sese morigeros præstare teneantur. Adsimili ratione, ecclesiæ caput et absolutus rector Christus (cui scilicet omnis in cœlo, supraque terram potestas est donata") spirituale. regnum suum dispensat, partim immediate sui Spiritus directione et efficacia, partim legatorum et præsidum suorum (τῶν ἡγουμένων, τῶν προεστώτων, τῶν ἀγγέλων, "judicum vice Christi," quos vocat Cyprianus, τῶν τοῦ σωτῆρος ἐπεχόντων πρόσωπον, ut ait Basilius*) ministerio, quos ipse variis ecclesiæ suæ provinciis præposuit, authoritate sic instructos, ut eo modo res ecclesiaticas ordinare possint atque debeant, qui cum ad Christi provehendam gloriam, tum ad populi Christiani bonum procurandum maximopere conducat ;† scilicet,

* Ο γὰρ καθηγούμενος οὐδὲν ἕτερον ἐστὶν, ἢ ὁ τοῦ GWTOOS EREXWV póownov.-Basil. Const. Monast. cap. 22.

Nec nos vim cuiquam facimus, aut legem a Matt. xxviii. 18. ⚫ Epist. 55.

*

ut imprimis Regi Christo debita reveren- | deatur, revera tamen commune sit, et ad tia, concilietur, ut ejus mandatis integrum ecclesiam totam ejusque rectores pertinedeferatur obsequium, ut ipsius regnum in at: nec enim occasio promittendi Petrum optimo statu conservetur atque floreat, unice spectabat, neque causa propter quin et indies accrescat et prolatetur; quam promitteretur Petro suberat pecutum et ejus subditi (quibus in rebus ipsor- liaris; nec alligabatur uni Petro promissi um vertitur salus, et bonum præcipuum) materia; nec in Petrum denique solum ad officium suum peragendum instruc- derivatus est ejus effectus. Occasionem tione requisita dirigantur, et monitis op- quod attinet; interrogavit omnes (quotportunis excitentur; a peccatis munian-quot aderant) discipulos Christus, Vos tur, et perficiantur in sanctitate; quoque autem quem me dicitis esse? Petrus e modo demum quam optime præparentur more suo (utpote præ reliquis promptus at æternam illam, ad quam (Dei benigni- et fervidus; guos et quòs, ut ait tate gratiosa) destinantur ac invitantur, Chrysostomus, vel ut inter illos ætatis, felicitatem occupandam. Hi vero Chris- vocationis, aut alia nescio qua ratione tiani regni dispensatores, ita quisque pro- quodammodo præeminens; ut god gos, priam, quam nactus est, Spartam singil- adeoque apoyogos) e vestigio præsultans latim obire debet ac ornare, totius ut in- responsum arripit (лonydû zai ngokaubá, terea corporis utilitati consulat atque stu-, ait Chrysostomus), id omnium nodeat, cum reliquis fidelibus "communi- mine dictans, quod indubie cuncti sencationem pacis," ut cum Tertulliano lo-serunt, uti colligitur e capite 14. ubi quar, et appellationem fraternitatis," succlamant omnes, 0 εo viòs et "contesserationem hospitalitatis" ser-, quanquam Bellarminus (satis id vando; hoc est, concordiam inutuam ob- audacter et temere) quid potissimum nixe colendo, propensamque versus uni- responderent ignorasse cæteros, haud versos Christi cultores charitatem exer- veritus est oggerere: sane quum, apud S. cendo; quinetiam ipsis quæ a Christo de- Johannem, simili (fortassis eadem) ex oc. mandatur authoritas, omnimodam contiu-casione confessionem hic apostolus pror. et ad ista complenda requisitam potesta- sus eandem ederet, expressum habetur tem penes ipsos est (in sua penes unum-Hues, inquit, menɩoreúkapev kaì ¿yvíkaμcv, őtɩ oð quemque provincia) leges aut regulas εἶ ὁ Χριστὸς, ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος· ita tune salubres præscribere, causas emergentes decidere, præmia distribuere, sed et pœnas irrogare (officii nempe sui spiritualis naturæ consentaneas, et ejusmodi proposito accommodatas), ita demum, ut etiam hujusce regni populus, e Christi Domini mente jussuque, legibus istis parere, decisionibus acquiescere, censuris subjacere constringantur."

66

Hæc vero potestas (magna saltem ex parte) multis ab inde seculis appellari consuescit potestas clavium, ex illis, quae legi, verbis adsumpta nomenclatura; quibus in verbis Sancto Petro pollicetur Dominus, se regni cœlestis claves ei donaturum circa quod seu promissum (seu prædictum) illud imprimis observandum venit, quod licet uni Petro (verborum ad formam et sonum attendendo) factum vi

[blocks in formation]

exerte, nunc autem implicite Petrus, velut Apostolorum os (quo illum nomine cum hic, tum alibi Chrysostomus insignit), "pro omnibus loquens, et ecclesiæ voce respondens" (u loquitur B. Cyprianus.)† Suppar est causæ promissum hoc velut elicientis ratio: quod nempe Petrus Christum Dei Filium esse cognoverit, crediderit, et confessus sit: " Mercedem" (inquit Hieronymus)" accepit vera confessio:" Petro revelatum id dicitur; cunctis hoc fidelibus æque competit; nec enim quisquam nisi per Spiritum S. Jesum appellare potest Dominum; Omnisque spiritus, qui confitetur Jesum Christum in carne venisse, ex Deo est: firme credidit, et clare professus est illud Petrus; idem facere Christianis omnibus ex æquo convenit et incumbit: Quis enim

qui sibi fidit Dux regit examen. Malt xiv. 33; De pontif.; Rom. i. 12.Quum pro omnibus responderet.-Tertull_in Marc. iv. 21. Job. vi. 69 Εκκριτος ἦν τῶν ἀποστύλων, καὶ στόμα τῶν μαθητῶν καὶ κορυφὴ τοῦ X°pa-Chrys. in Joh. xxi. 15; Cypr. Ep. 55.

1 Cor. xii. 3; 1 Joh. iv. 2; Gal. i. 12.

est, qui mundum vincit, nisi qui credit Jesum esse Filium Dei? Corde creditur ad justitiam, et ore fit professio ad salutem nihil igitur hac ex parte Petro fuit proprium, nullum hic singularis privilegii fundamentum habetur. Neque si rem ipsam expendimus, aliquid Petro delatum constat, aut exhibitum, quod non et aliis æque competit, ac alibi diserte tribuitur: affirmat Christus sese super Petrum, ceu rupem firmam (super Petrum; etenim istum sensum, ut aliquatenus simpliciorem, ut Petri saltem prærogativæ, si qua fuit, faventiorem, haud respuimus), ecclesiam suam extructurum; hoc est ejus imprimis opera efficace se multos in cœtum sibi fidelem ac obsequentem, divina protectione conservandum, compacturum; se Petri prævalido testimonio, impigroque studio ac labore, domum suam (quam in Epistola sua vocat ipse Petrus) spiritualem erecturum: hoc autem reliquis apostolis (quin et omnibus ecclesiæ doctoribus aliquatenus) congruere res ipsa clamat, et expresse docetur: nam in Apocalypsi, duodecim fundamentis innitens describitur urbis cœlestis murus, quibus totidem apostolorum inscribuntur nomina; et apostolorum atque prophetarum fundamento inædificari ecclesiam astruit S. Paulus; idemque vocat eandem ædificium Dei, cujus ipse velut sapiens architectus fundamentum posuerat.

Pollicitus est etiam Petro Dominus (id quod phrasis propositæ sensum explicat), quicquid is super terram alligarit, id in coelis alligatum fore; quicquid ille solve rit hic, id ibi fore solutumn: idem hoc explicite verbis prorsus iisdem ecclesiæ spondetur (Matt. xviii.) quin et verbis æquipollentibus alibi discipulis suis pro mittitur a Christo, (Joh. xx.) Sed et illa nedum promissa, sed et ipsis exhibita, ab ipsis exercita luculente constat. Nam si denuo promissi respiciantur effectus, nil hujusmodi peculiare quippiam accepisse Petrus vel præstitisse deprehendetur, quod non etalii pariter acceperint et usurparint. Nihil ille juris supra reliquos collegas adsumpsit sibi, vel exercuit: id innuit Christus, ubi scribarum ambitionem sugillans, subdit; Eis tour (inquit)

1 Joh. v. 5; Rom. x. 10.

h 1 Pet. ii. 5; Rom. xv. 20.
Apoc. xxi. 14.

1 Eph. ii. 20; 1 Cor. iii. 9, 10.

* Matt. xviii. 18; Joh. xx. 22, 23.

ὑμῶν ὁ καθηγητὴς Χριστὸς, πάντες δὲ ὑμεῖς ἀδελφοί tote liquido testatur id universus tenor historiæ apostolicæ; sed et aperte signi ficat S. Paulus, ubi de seipso prædicat, nihil ipsi defecisse, quod sibimet apostolorum præcipui possent vindicare (oder ὑστέρησα τῶν ὑπηρ λίαν ἀποστόλων :) ubi quoque (quasi solicite caveret, et obviam iret illorum commento, qui non immediate collatam, sed a Petro derivatam volunt in reliquos apostolos hanc potestatem) se nec ab hominibus, neque per homines (ov« àï' àvbọútwv, ovdì di. àvOpúzær), apostolum esse constitutum asserit, ast immediate Christo ipsi Deoque Patri suam acceptam referre potestatem apostolicam; ubi sibi

cunctarum ecclesiarum curam imcumbere testatur; ubi denique se Petro nominatim exerteque comparat, neque sibi minus potestatis aut officii concreditum innuit in sua provincia, quam Petro in

sua."

His expensis, haud immerito censetur hoc quicquid est potestatis (clavium nomine designatum) non in Petrum personaliter (hoc est restrictive, vel exclusive) consideratum, sed quodammodo repræsentative (communis ex fidei, vel communis officii ratione), vel quatenus is aliorum omnium simili conditione gaudentium, similive munere fungentium quasi vices obiret, aut sustineret personas, conferri, vel conferendum promitti: in Petrum, tanquam strenuum fidei confessorem, eximium ecclesiæ fundatorem, gnacommentatur Origenes; "Quod si nos vumque pastorem; fere juxta quod ita loquimur idem quod Petrus loquutus est efficimur Petrus; et nobis dicetur, tu es Petrus; Petra enim est quisquis est discipulus Christi." Vel si Petrum directe tative vel consecutive non minus ad alios spectent hæc verba, saltem ea interprepertinere, quibus ex rationis paritate, vel officii similitudine conveniunt; præsertim reliquis apostolis, qui (ut B. Cyprianus ait) "hoc erant quod fuit Petrus, pari consortio præditi, et honoris et potestatis:" in ecclesiam adeo totam finaliter (hoc est, in ejus gratiam et beneficium) collatum est, formaliter autem (hoc est, quoad ejus usum et exercitium) iis præ

[blocks in formation]

sertim concessum intelligatur, quibus ec- | tatis, acceperit." Rursus: "Quando ei clesiæ propagandæ conservandæque cura dictum est, Tibi dabo claves-universam demandatur, et officium incumbit. Ita significavit ecclesiam ;" Et, "Si in Pecerte rem accepere veteres; e multis, tro non esset ecclesiæ sacramentum, non quæ protulerunt huc spectantia, paucula ei diceret Dominus, Tibi dabo clavesquædam allegabimus; Tertullianus: si hoc ergo-in ecclesia fit, Petrus quan"Si adhuc clausum putas cœlum, me- do claves accepit, ecclesiam sanctam mento claves ejus hic Dominum Petro, significavit." Basilius in Constit. Moet per eum ecclesiæ reliquisse, quas hic nast.—Πᾶσι δὲ τοῖς ἐφεξῆσ ποιμέσι καὶ διδασκάλοις unusquisque interrogatus atque confes- παρέχει ἴσην ἐξουσίαν· καὶ τούτου σημεῖον τὸ δεσμεῖν sus feret secum." Ita Pater ille prædoc-avras, kai dúelv wσTEρ èkεivos. Theophyl. El tus, e communi sententia, ut videtur; quam καὶ πρὸς Πέτρον μόνον εἴρηται τὸ, δώσω σοι, ἀλλὰ καὶ tamen alibi, Montanismo penitius infixus, não roïs 'Anoσtódois dédorac."-E quibus præut ejus drošσɛi serviret, retractavit; nam libro de Pudicitia, ordinariam in ecclesia peccata remittendi potestatem convellens, ac eapropter asserens apostolos non ex disciplina, sed ex potestate (mirifica scilicet aut prophetica) id fecisse, sic infit: "De tua nunc sententia quæro, unde hoc jus ecclesiæ usurpes; si quia dixerat Petro Dominus, Super hanc Petram-idcirco præsumis et ad te derivasse solvendi et alligandi potestatem, id est, ad omnem ecclesiam Petri propinquam, qualis es, evertens atque commutans manifestam Domini intentionem, personaliter hoc Petro conferentem." Ita tunc is, et in eam mentem plura pro fanaticis

Montani deliriis adversus ecclesiam dis

putans. Cyprianus, Epist. 27. " Dominus noster, cujus præcepta et monita observare debemus, episcopi honorem, et ecclesiæ suæ rationem disponens in evangelio loquitur, et dicit Petro, Ego tibi dico-Inde per temporum et successionum vices episcoporum ordinatio, et ecclesiæ ratio decurrit, ut ecclesia super episcopos constituatur, et omnis actus ecclesiæ per eosdem præpositos gubernetur." Firmilianus, Cæsareæ Cappadocum episcopus, apud Cyprianum, Epist. 75. hunc citans locurn, subjicit: "Potestas peccatorum remittendorum apostolis data est, et ecclesiis, quas illi a Christo missi constituerunt, et episcopis, qui eis ordinatione vicaria successerunt." B. Ambrosius, Epist. 83. "Claves illas regni cœlorum in B. Petro cuncti suscepimus sacerdotes." Augustinus in Johannem : Petro dicitur, Tibi dabo claves regni cælorum, tanquam ligandi et solvendi solus acceperit potestatem, cum et illud pro omnibus dixerit, et hoc cum omnibus, tamquam personam gerens uni

[blocks in formation]

stantium veteris ecclesiæ magistrorum dictis de illius sensu constare videtur: itaque jam ratum habeatur promissam hic, et aliquando proinde commissam fuisse potestatem hanc Clavium nomine desig natam; id quod ex ejus natura, usu, scopo verisimilius evadet; quæ modo nobis breviter instituimus exponenda, methodum hanc insistentibus; primo, Nomen ejus; secundo, Objectum seu terminum : tertio, Phrases æquipollentes, quibus exprimitur, aut explicatur: quarto, Praxin ejus et exercitium in ecclesia primæva: quinto, Ejus instituendæ originem, vel exemplar in ecclesia Mosaica; sexto, Ejus necessitatem, et utilitatem (hæc, inquam, vel horum partem aliquam nunc pro modulo temporis et nostro) perstrin

gemus.

I. Clavium

nomen (metaphoricum cum sit) significat eo denotatam rem natura sua, vel quoad aliquam proprietatem suam, ipsi præsertim intimam et nobis obviam, claves referre. Claves autem, velut organa certis usibus destinata, nullam obtinent naturam aut proprietatem aliam immediatam, quam ut aditum, sive transitum, qui est ab uno loco in alium, muniant, illum vel recludendo, vel occludendo; illarum consequenter effectus proximi et primarii sunt vel introitum aut admissionem præbere; vel egressum prohibere, seu introrsum detinere ; vel aditum obstruere, et ab intrando arcere: horum igitur actuum omnes aut aliqui (vel iis analogum et agnatum quiddam) huic potestati, quo nomen hoc apte sibi adsciscat, congruere debent, respectu loci seu status, quem ipsa respicit: per eam adeo jus habetur vel in regnum cœlorum admittere, vel in eo detinere, vel ab eo

Tract. 118, in Joh.; Tract. 124. 'Tract. 50.

a Const. Mon. cap. 22.

« PreviousContinue »