Concilium Status Reip. ANGLICANE Serenissimo Principi FREDERICO, Hæredi Norwegia, Duci Slesvici, Holsatiæ, Starmatia, Ditmarsiæ, Comiti in Oldenburgh et Delmenhorst, Salutem. destiterit, (qui certe omni cum diligentia, nec non officiosa simul instantia, ut confecto negotio, compos voti dimitteretur, quotidiè nos efflagitavit,) verùm ex eo solùm accidit, quòd maxima quidem et gravissima reipub. negotia, quæque ad eam vehementer pertinere, aut agitarentur per hoc totum fere tempus, aut transigerentur. QUANQUAM sapientissimo Deo visum est rerum om- Qua de re dignitatem vestram illustriss. certiorem faci**- nium moderatori clementissimo, præter illud onus quod endam esse censuimus, ut ne quis dilationem hanc secùs nobis cum majoribus nostris commune imposuit, ut pro interpretando, gravatim aut ægrè impetratum hoc esse libertate nostra contra tyrannos honestissima bella gere- existimet, quod à parlamento reipub. Angliæ libentisremus, iis nos etiam auspiciis eaque divina ope præ illissimè concessum est. Cujus nomine consignare hæc insigniter adjuvare, ut non solum civile bellum restrin- jussus est, guere, sed et causas ejus in futurum præcidere, nec non et hostium externorum inopinatos impetus propulsare va HENRICUS SCOBELL, Clericus Parlam. luerimus, eundem tamen supremi numinis in nos favo-Parlamentum Reipub. ANGLIE Illustribus et Amplissi rem ac benignitatem gratissimis quantum possumus animis agnoscentes, non ita rerum nostrarum successibus efferimur, ut non singularem potiùs Dei justitiam ac providentiam edocti, atque nosmet largiter experti, et bellum omne quantum licet aversemur, et pacem cum omnibus cupidissimè amplectamur. Quemadmodum igitur quæ amicitia quæque fœderum jura nobis cum populis quibuscunque ac principibus antiqua intercessere, ea hactenùs cuiquam nec violavimus priores, nec violata voluimus, ita et celsitudo vestra, pro vetusta sua cum Anglis et à majoribus accepta amicitia, poterit certissima animi persuasione de nobis æqua omnia atque amica, et sibi et suis polliceri. Denique ut delata à celsitudine vestra nobis sua studia atque officia plurimi ut par est facimus, ita operam dabimus ut neque nostra ullo tempore vel sibi vel suis deesse sentiat: vestramque adeò celsitudinem omnipotentiæ numinique Dei omnipotentis quàm maximè commendatam cupimus. Datis in Alba Aula, die Julii, an. 1653. mis Consulibus, Scultetis, Landam. et Senatoribus Cantonum Helvetia Evangelicorum, Tigurini, Bernensis, Glaronensis, Basileensis, Schaffusiensis, Abbatiscellani, nec non ejusdem Religionis Confœderatorum in Rhætia, Geneva, Sanctogalli, Multusii, et Bienna, Amicis nostris charissimis, Salutem. LITERAS vestras, illustres domini atque amici charissimi, Decembris 24, 1652, ad nos datas, accepimus, omni humanitate, benevolentia, studioque erga nos nostramque rempub. egregio refertas; quodque nobis semper majus et antiquius debet esse, charitatem fraternam et verè christianam spirantes. Deoque imprimis optimo maximo gratias agimus, qui vos totque vestras civitates nobilissimas, non tam illis montium claustris quàm insita vestra fortitudine, pietate, et prudentissima æquissimaque rerum civilium administratione, mutua denique fœderum fide circumvallatas atque munitas, firmissimum universis orthodoxis præsidium illis in locis excitavit atque constituit: vos deinde, qui per omnem Subscripsit et consilii sigillum imprimendum curavit, Europam primi fere mortalium post invectas ab Aqui Concilii Præses. Comiti OLDENBURGICO. lone barbarorum regum tyrannidos, Deo vestram virtutem prosperante, libertatem vobis peperistis, partam haud minore prudentia ac moderatione, tot per annos illibatam conservastis; de nobis nostraque libertate Illustrissime Domine, nuper vindicata tàm præclarè sentire, tamque sinceros PARLAMENTUM reipub. Angliæ plurimam salutem ab evangelii cultores de nostro in orthodoxam fidem amore amplitudine vestra officiosissimè atque humanissimè ac studio, tam constantèr persuaderi, id quidem longè sibi dictam, per Hermannum Mylium, jurisconsultum nobis gratissimum est. Quod autem ad pacem nos piè deputatum et consiliarium vestrum accepit: qui et fausta sanè et affectu, ut nobis est persuasissimum, verè chrisomnia parlamento reique Anglica, vestro nomine pretiano adhortamini, permagnum certè pondus apud nos catus est, et hujus reipub. amicitiam ut vobis sarta tecta ea adhortatio habere debet; cum propter ipsam rem, permaneret simul expetivit: literas etiam liberi comme- quam suadetis, maximè expetendam, tùm propter sumatus, quibus vestræ ditionis populus eò tutiùs negotia- mam etiam authoritatem, quæ vobis præ cæteris hac in retur, navigaret, et commercia exerceret, nec non et parte meritò tribuenda est, qui inter maximos circumnostra ad publicos foris ministros mandata uti amplitu- quaque bellorum tumultus, et ipsi summam pacem dini vestræ rebusque vestris, suis officiis atque consiliis domi forisque tamdiu colitis, et aliis omnibus pacis coopitularentur, idem à nobis petivit. Nos et petitis lendæ simul hortatores et exemplum optimum extitistis; hisce libenter annuimus, et cùm amicitiam, tùm etiam cùm id denique suadeatis, quod nos dedita opera, idque literas illas expetitas, illaque ad ministros publicos haud semel, non tam nostris rationibus, quàm univermandata sub parlamenti sigillo concessimus. Et quan- sæ rei evangelicæ prospicientes, per legatos aliosque quam aliquot jam menses abierunt, ex quo vester pub-publicos ministros petivimus, amicitiam nimirùm et licus minister ad nos primum accessit, ea tamen dilatio neque ex eo orta est, quo nos petitioni, amplitudinis vestræ nomine factæ, assentiri gravaremur, neque quo vester deputatus nos assiduè sollicitare ullo tempore arctissimum fœdus cum fœderatus Belgarum provinciis feriendum. Verùm illi (sive illa perpetuò nobis infesta, regiis addicta partibus, tyrannidis et ipsa apud suns affectatæ comperta Arausiana factio potiùs dicenda est) quo pacto legatos nostros, non de pace, sed de fraterna | amicitia ac fœdere arctissimo venientes acceperint, quas postea belli causas præbuerint, ut nos, inter ipsa legatorum suorum de fœdere colloquia, instructa classe nihil tale cogitantes, in ipsis navium stationibus nostris, ultrò lacesserint, ex illo à nobis ea de re publicè scripto, et nunc unà cum hisce literis ad vos misso, abundè intelligetis. Nos autem in id sedulò incumbimus, Deo benè juvante, quamvis re hactenùs tàm prosperè gesta, ut neque nostris quicquam viribus aut copiis tribuamus, sed uni omnia Deo, neque successibus insolentèr efferamur: eundemque animum retinemus conficiendæ justæ atque honestæ pacis omnes occasiones amplecti paratissimum. Vos interim, illustres ac præstantissimi domini, quibus pium atque præclarum hoc studium est, solo evangelico amore impulsis, fratres inter se certantes componere atque conciliare, et omni apud homines laude digni, cœlestis illius pacificorum præmii apud Deum haud dubiè compotes futuri, cujus summæ benignitati atque gratiæ vos vestrosque omnes ex animo commendatos volumus, si qua in re vobis usui esse possumus, ad omnia cum amicorum tùm fratrum officia promptissimi. Datis Westmonasterio, die Octobris, an. Dom. 1653. Subscripsit et parlamenti sigillum imprimendum curavit Prolocutor parlamenti reipub. Angliæ. Legato HISPANICO. Illustrissime Domine, Cum graves ad nos allatæ essent querela Philippi Noelli, Joannis Godalli, et societatis mercatorum in Anglia Foyensium, navem quandam suam Annam Foyensem dictam, navem Anglicam à sese instructam, suis mercibus onustam, cum domum suam ad portum Foyensem cursum teneret, circa festum Michaelis Archangeli, à nave quadam presidiaria Ostendensi, cui præfuit Erasmus Bruerus, oppressam injustè et sine causa captam fuisse, inque ea nautas indignè et barbarè tractatos, consilium status ea de re ad Marchionem Ledæ scripsit, (quarum literarum exemplar amplitudini vestræ unà cum his mittimus) expectabatque ab eo sine mora mandatum iri, ut ex jure et æquo ista in re quam primum ageretur. Verùm cum denuò prædictus Noellus unà cum illa societate graviter queratur, quamvis literæ nostræ Marchioni redditæ fuerint, et mercatores illi ab eo tempore se Brugas ad maritimarum causarum curiam contulerint, ibique jus suum suæque causæ veritatem probaverint, justitiam tamen sibi denegari, tamque iniquè secum agi, ut quamvis per tres ampliùs menses cognitioni matura res fuerit, tamen ab illa curia se impetrare non posse ut sententiam tandem ferat; quin navis eorum et bona nihilo minus retineantur, seque per hanc moram in persequendo jure suo magnos sumptus fecisse. Non ignorat amplitudo vestra et juri gentium et commercii et amicitiæ, quæ inter Anglos et Flandros est, contrarium esse, ut navis aliqua Ostendensis navem aliquam Anglicam caperet, si quidem mercibus Anglicis onusta Angliam petat; quæque ab illo præfecto in nautas Anglicos inhumaniter ac barbarè commissa sunt pœnam gravem mereri. Concilium | itaque hanc rem amplitudini vestræ commendat, petique ut de ea in Flandriam scribere velitis, eamque operam primo quoque tempore dare, ut ne hoc negotium diutiùs extrahatur, sed uti ea justitia fiat, ut prædicta navis et bona, unà cum damnis, sumptibos et fœnore quæ Angli isti propter illam injustam intercep tionem sustinuerunt, authoritate curiæ maritimæ Brgensis, aut alio modo bono iis reddantur, utque caretur nequa ejusmodi interceptio deinceps fiat, quin amicitia quæ nostris hominibus cum Flandris intercedit sine ulla violatione conservetur. Obsignatum nomine et jussu concilii status parlamenti authoritate constituti. Marchioni LEDE. Illustrissime Domine, GRAVES ad nos allatæ sunt querelæ, à Philipp Noëllo, et Joanni Godallo, et societate mercatorom Foyensium, de nave quadam sua, cui nomen Anna Foyensis, quæ cum esset navis Anglica, ab illis instructa, et ipsorum solummodo mercibus onusta, circiter festum Michaelis Archangeli ad portum suum renavigans, à nave præsidaria quæ ad Ostendam pertinebat, cujus erat præfectus Erasmus Bruerus, de improvisa capta fuit. Nuntiatum porrò est, Ostendenses, cum in sua potestate navis esset, nautas omnes nimis inhumaniter tractasse, accenso fune digitis admoto, et navis magistrum undis immersisse, atque pœne suffocasse, ut minimè veram ab ipso confessionem extorquerent, de navi atque mercimoniis illis, quasi Gallorum essent. Quod tametsi magister ille cæterique socii navis firmiter pernegabant, Ostendenses tamen, et navim et metcedes in portum suum abduxerunt. Hæc in curia navali Angliæ, inquisitione facta, testibusque adhibitis, vera esse apparuere, ut ex autographis testimoniorum quæ cum his literis simul misimus manifesto liquebit. Cum itaque illa navis, Anna Foyensis dieta, atque mercimonia omnia peculiariter verè ac proprie ad Alglos pertineant, adeo ut nulla causa appareat cu Ostendenses vel illam vel ea vi caperent, multò minas auferrent navis magistrum, aut societatem tam dur: tractarent; cumque secundum leges nationum atque amicitiam inter Anglos Flandrosque, navim illam alque mercimonia reddi oporteat, magnoperè petimus a excellentia vestra, ut jus suum Anglicani maturè obtí neant, atque illis satisfiat qui damnum acceperunt. utque commercium, et amicitia quæ inter Anglos Flar drosque est, diù atque firmitèr conservetur. Legato HISPANICO. PARLAMENTUM reipublicae Angliae cum intelligat. plurimos ex populo in hac urbe tam excellentia vestre quàm aliorum legatorum et ministrorum ab exters regionibus publicorum bis versantium domos mist audiendæ causa frequentare, concilio status mandavy, uti excellentia vestræ significaret, cùm hoc gear hujus legibus damnatum, ac in hac nostra republ mali admodum exempli sit, offensionisque plenar censere se, sui planè officii esse, ne quid tale debiz fiat providere; cœtusque ejusmodi in futurum prorsùs interdicere. Qua de re excellentiam vestram admoni-Summarium damnorum aliquot particularium quibus etiam à Belgica Orientalis India Societate affecti tam nunc esse cupimus, ut ne quem ex populo hujus reipublicæ missæ audiendæ causa suam in domum posthac velit admittere. Et quemadmodum parlamentum diligenter curabit, ut legati jus et privilegia quæque vestræ excellentiæ inviolata serventur, ita hoc sibi persuasissimum habet, excellentiam vestram, quamdiu hic commoratur, leges hujus reipub. per se suosve nolle ullo modo violatas. Summarium damnorum singulorum et haud fictorum quibus Societas Anglicana multis Orientalis India locis à Belgica Societate affecta est. 1. DAMNA illa sedecim articulis comprehensa et pridem exhibita, quorum summa est 298555 regiorum quæ est monetæ nostræ 2. De Pularonis insulæ fructibus satisfactionem dari postulamus ab anno 1622, ad hoc usque tempus, ducenties millenum regiorum præter dispendium futurum donec jus ditionis in illam insulam nobis restituatur eo rerum statu in quo fuit cum erepta nobis est, prout fœdere sancitum erat : quod est nostræ monetæ 3. Satisfactionem postulamus de omnibus illis mercimoniis cibariis et apparatibus, qui ab agentibus societatis Belgiæ apud Indos ablati sunt, aut iis traditi, aut ulli ex eorum navibus eo cursum tenentibus aut inde redeuntibus, quorum summa est 80635 regio rum: nostræ monetæ 1. s. d. 74638 15 0 sumus. 1. PROPTER damna quæ per eos fecimus qui Bantamum obsederunt, unde factum est ut per sex annos continuos eo commercio exclusi simus, et consequenter occasione sexcenties mille regios in coëmendo pipere locandi pro rata nostra portione, quo multas naves nostras in reditu onerare potuissemus, quo onere cum carerent passim per Indiæ littora cariem traxere: interea sors nostra apud Indos quæ vel pecuniæ vel bonorum erat stipendio nautico commeatu alioque apparatu imminuta et exhausta est, adeo ut prædictæ jacturæ haud minoris æstimari queant vicies centies et quater millenis regiis, id est nostræ monetæ 2. Plura etiam propter damna ex amissa parte nostra debita fructuum in insulis Moluccis, Banda et Amboyna, ex quo tempore per cædem nostrorum ibi factam pulsi inde sumus ad usque illud tempus quo de jactura hac atque 50000 0 dispendio nobis satisfiat, quod spatium temporis ab anno 1622, ad hunc annum præsentem 1650, pro reditu anno 25000 librarum, annis 28, summam conficit 3. Reparationem insuper postulamus centies et bis millenum nongentorum quinquaginta novem regiorum Surattæ, à populo Mogulli nobis abla20158 0 0 torum, quos Belgae eum in modum tutati sunt, ut neque ex pecuniis neque ex bonis ejus populi que in ipsorum juncis seu navibus erant damna nostra resarcire possemus, quod quidem perficere et conati sumus et in manu nostra situm erat, nisi eos Belga ini20000 0 0 quissimè defendissent, quæ pecunia amissa ad impensas faciendas jamdudum in Europa triplum peperisset: quod nos æstimamus 4. Ob portoria Persidis quorum dimidia pars ab rege Persarum Anglis concessa est anno 1624, quæ usque ad annum 1629 supputata æstimatur octies millenis regiis, quemadmodum prius exponitur qua ratione subducta* 50000 0 0 quatuor mille librarum in annos singulos præbere tenentur ab anno 1629, à quo unus et viginti anni sunt, atque indè summa conficietur 220796 15 0 Locus figuræ O regii 84000 0 0 220796 15 0 1681816 15 0 Debitum ab eo tempore foenus sortem ipsam longè superabit. LITERE OLIVERII PROTECTORIS NOMINE SCRIPTE. Comiti OLDENBURGICO. Illustrissime Domine; PER literas vestras Januarii die vigesimo 1654 datas, certior sum factus, nobilem virum Fridericum Matthiam Wolisogum secretarium vestrum, et Christophorum Griphiandrum, cum certis mandatis ab illustrissima dignitate vestra in Angliam missos fuisse. Qui cùm ad nos accessissent, et susceptam Anglicanæ reipublicæ administrationem nobis vestro nomine gratulati sunt; et uti vos vestraque ditio in hanc pacem, quam cum fœderatis Belgii ordinibus proxime fecimus, assumeremini: ut denique salvam-guardiam illam quam vulgo vocant, à parlamento nuper vobis concessam, nostra nunc authoritate confirmaremus, petiverunt: ob istam itaque gratulationem tam amicam maximas, ut æquum est, gratias agimus: et illa duo postulata libenter concessimus; nulli etiam occasioni in posterum defuturi, quæ studium in vos nostrum poterit ullo tempore declarare. Idque ex supradictis oratoribus vestris pleniùs vos arbitror intellecturos; quorum fides, ac diligentia, in hoc vestro apud nos negotio præclarè constitit. Quod reliquum est, vobis, rebusque vestris felicitatem, atque ex voto pacem omnem exopto. Westmonasterio, Jun. 27, 1654. Illustrissimæ dignitatis vestræ studiosissimus, Comiti OLDENBURGICO. Illustrissime Domine; LITERAS vestras Maii secundo die Oldenburgo datas accepi haud uno nomine gratissimas; cùm quòd essent ipsæ singulari erga me humanitate ac benevolentiâ refertæ; tum quòd illustrissimi Domini Comitis Antonii perdilecti filii vestri manu redditæ. Id quod eò magis honorificum mihi duco, ex quo illius virtutes tanta stirpe dignas, moresque eximios, studium denique in me egregium, non tam acceptum ab aliis, quàm re ipsâ cognitum atque perspectum, jam habeo. Neque dubium esse potest, quin eandem quoque suis domi spem faciat, fore se patris optimi præstantissimique simillimum; cujus præclara virtus atque prudentia perfecit, ut tota illa ditio Oldenburgica permultis ab annis, et summa pace frui, et pacis commoda percipere, inter sævissimos undique circumstrepentium bellorum tomultus, potuerit. Talem itaque amicitiam quidni ega quam plurimi facerem, quæ potest inimicitias omniem tam sapienter ac providè cavere? Pro munere denique illo magnifico est, Illustrissime Domine, quòd gratias habeo; pro jure est ac merito tuo, quòd ex animo sum Illustrissimae dignitatis vestræ studiosissimus, OLIVERIUS, Angliæ, Scotiæ, Hiberniæ, &c. Protector. Westmonasterio, 29 Junii, 1654. Illustrissimo Domino ANTONIO GUNTHERO, Comiti in Oldenburgh, et Delmenhorst, Domino in Jebvern, et Kniphausen. OLIVERIUS Protector Reipub. Angliæ, Scotia, Hiberniæ, &c. Serenissimo Principi CAROlo Gistave Suecorum, Gothorum, Vandalorumque Regi, Magro Principi Finlandia, Duci Esthonia, Carelia, Bre mæ, Verdæ, Stetini, Pomerania, Cassubia et Vendoliæ, Principi Rugia, Domino Ingria, Wissmurza, necnon Comiti Palatino Rheni, Bavaria, Jul. Chiria et Montium Duci, &c. Salutem. Serenissime Rex; CUM Suecorum regnum per hosce dies summis populi studiis, omniumque ordinum suffragiis liberrimis, translatum ad vos esse, toto orbe terrarum percrebuerit. id maluisse majestatem vestram suis literis amicissimis. quàm vulgata fama nos intelligere, et summæ benevo lentiæ erga nos vestræ, et honoris inter primos attributi, argumentum haud leve esse ducimus. Illam itaque vestris meritis egregiis accessionem dignitatis, pre umque virtute tanta dignissimum, et sponte et ja vobis gratulamur: idque ut majestati vestræ, Suerumque genti, reique toti christianæ, bonum atqu faustum sit, quod et vobis maximè in votis est, jan precibus Deum oramus. Quòd autem fœderis inter hanc rempublicam Sueciæque regnum recens ieti c servationem majestas vestra, quod ad se attinet inte gerrimam, usque eò curæ sibi fore confirmat, ut q nunc intercedit amicitia, non permanere solum, sed, s id fieri potest, augescere etiam indies possit, id vel dubium vocare nefas esse, tua tanti principis fide inte posita, cujus eximia virtus non solum in peregrina terra regnum tibi hæreditarium peperit, sed tantum etia potuit, ut augustissima regina, Gustavi filia, cui parem | ejusmodi peperisse infœlix bellum: ut nunc arma Sueomni laude heroinam multa retrò secula non tulêre, corum in eos conversa sint, quos inter cæteros paulo possessione imperii justissima inopinanti tibi ac nolenti ante religionis causâ acerrimè defenderent: idque poultrò cederet. Vestrum denique tam singulare erga tissimum hoc tempore fieri, cum pontificii per totam. nos studium, tamque præclaram animi significationem fere Germaniam reformatos ubique rursus opprimere, nobis esse gratissimam, omni ratione persuasum esse et ad intermissas paulisper injurias, vimque pristinam, vobis cupimus; nullumque nobis pulchrius certamen redire palam dicantur. Cum itaque intelligerem difore, quàm ut vestram humanitatem nostris officiis nullo erum aliquot inducias ad Bremam urbem jam esse factempore defuturis, si id potest fieri, vincamus. tas, non potui sane quin majestati vestræ, occasione hac data, significarem quàm cupiam ex animo, quamque enixè Deum pacis orem, uti istæ induciæ utrique parti feliciter cedant; utque in pacem firmissimam ex compositione utrinque commoda possint desinere: quam Westmonasterio, die 4 Julii, 1654. Majestatis vestræ studiosissimus, Illustrissimo Domino LUDOVICO MENDEZIO DE HARO. ad rem si meam operam conferre quicquam, aut usui fore, majestas vestra judicaverit, eam vobis libentissimè, 26, 1653. Majestatis vestræ studiosissimus, OLIVERIUS Prot. Reip. Angliæ, &c. Civitatis Bremensis. QUOD accepi ex literis suis, illustrissime Domine, constitutum ac nominatum jam esse ab serenissimo Hispaniarum rege legatum, qui de suscepta à me Anglicana republica gratulatum huc primo quoque tempore veniret; cùm est meritò per se gratum, tùm tu id, qui exte imprimis hoc me cognoscere voluisti, ut esset mihi aliquanto gratius atque jucundius, singulari tuo studio atque officii celeritate effecisti. Sic enim diligi atque probari me abs te, qui virtute tua atque prudentia tan- Magnificis amplissimisque Consulibus ac Senatoribus tam apud regem tuum authoritatem tibi conciliasti, ut vel maximis illius regni negotiis par animo præsis, haud minori profectò mihi voluptati debet esse, quàm judicium præstantissimi viri ornamento mihi intelligo fore. De meo autem in serenissimum Hispaniarum regem propenso animo, et ad amicitiam cum isto regno conservandam, atque etiam indies exaugendam, promptissimo, et huic qui nunc adest legato satisfecisse me spero, et alteri, cùm advenerit, cumulatè satisfacturum. De cætero, illustrissime Domine, qua nunc flores apud regem tuum dignitate ac gratia, eam tibi perpetuam exopto; quasque res geris bono publico et administras, volo tibi prosperè feliciterque evenire. Amplitudinis tuæ illustrissimæ studiosissimus, Alba Aula, Septembris die, 1654. Serenissimo Principi CAROLO GUSTAVO ADOLPHO, Sue corum, Gothorum, Vandalorumque Regi, &c. CUM de voluntate vestræ majestatis in me singulari ex vestris sim nuper literis persuasus, quibus et ipse pari studio rescripserim, videor mihi ex ratione prorsus amicitiæ nostræ deinceps facturus, si quemadmodum quæ grata acciderint ad lætitiam mutuam communicem, ita quæ contraria, de iis vobis tanquam amicissimis, animi mei sensum doloremque aperiam. De me equidem sic existimo, eo me in loco reipub. jam esse constitutum, ut communi Protestantium paci imprimis, et quantum in me est, consulere debeam. Quo gravius necesse est feram quæ de Bremensium et Suecorum præliis mutuisque cladibus ad nos perferuntur. Illud primum doleo, amicos utrosque nostros tam atrociter, tamque Protestantium rationibus periculosè, inter se decertare; pacem deinde illam monasteriensem, quæ reformatis omnibus summo præsidio credebatur fore, Ex literis vestris per oratorem vestrum Henricum Oldenburgum ad nos datis, coortum civitati vestræ cum vicino potentissimo dissidium, quasque exinde ad angustias redacti sitis, eò majore cum molestia ac dolore intelligo, quo magis Bremensem civitatem, præter cæteras orthodoxa religione præstantem, diligo atque amplector; neque in votis quicquam habeo antiquius, quàm ut universum Protestantium nomen fraterno consensu atque concordia in unum tandem coalescat. Lætari interim communem reformatorum hostem hisce nostris contentionibus, et ferocius passim instare, certissimum est. Ipsa autem controversia, cum decisionis nostræ non sit quæ vos jam nunc exercet, Deum itaque oro ut quæ cœptæ sunt induciæ possint fœlicem exitum sortiri. Equidem quod petistis, ad Suecorum regem ea de re scripsi suasor pacis atque concordiæ, Deo nimirum imprimis gratæ, meamque operam ut in re tam pia libens detuli, vos uti æquum animum, neque ab ullis pacis conditionibus, honestis quidem illis, abhorrentem suadeo geratis; vestramque civitatem divinæ tutelæ ac providentiæ commendo. Alba Aula, Oct. Amplitudinis vestræ studiosissimus, 26, 1654. OLIVERIUS Prot. Reipub. Angliæ, &c. OLIVERIUS Protector Reip. Anglia Illustrissimo PERSPECTUS ex literis tuis ad me datis religionis amor tuus, et in ecclesias reformatas pietas eximia, studiumque singulare, in ista præsertim generis nobilitate ac splendore, eoque sub regno in quo deficientibus ab orthodoxa fide tot sunt nobilissimis quibusque spes uberes propositæ, tot firmioribus incommoda subeunda, permagno me planè gaudio ac voluptate affecit. Nec minus gratum erat placuisse me tibi eo ipso religionis |